Jak uniknąć stresu psychologicznego w pracy socjalnej?

30 października 2024

Zacznijmy od tego, czym jest stres. Autorem tego pojęcia jest Hans Selye, według którego stresem jest niespecyficzna reakcja reakcja organizmu powstała w wyniku działania bodźców szkodliwych – stresorów (Heszen-Niejodek, Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie, [w:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000, s. 465).

Hans Selye podzielił stres na dobry i zły. Stres zły to te reakcje organizmu, które prowadzą do chorób, cierpień, frustracji. Stres dobry jest związany ze zdarzeniami pozytywnymi, a stresory z nim związane determinują do osiągania celów, pozwalają poczuć radość i zadowolenie.

Jeżeli zaś chodzi o stres psychologiczny, to jego definicję stworzył J. Strelau, według którego ten rodzaj stresu to stan charakteryzujący się negatywnymi emocjami o dużym natężeniu (np. strach, lęk, złość), któremu towarzyszą zmiany fizjologiczne i biochemiczne wyraźnie przekraczające poziom charakterystyczny dla spoczynkowego poziomu pobudzenia.


W codziennej pracy w jednostkach pomocy społecznej, niezbędne jest dbanie o własne zdrowie psychiczne, jako że pracownicy jednostek pomocy społecznej w wysokim stopniu narażeni są na zachowania przemocowe.

Warto wiedzieć, jakie są objawy stresu, aby móc łatwo określić, że stan w którym się znajdujemy, nie służy naszej kondycji psychicznej.

  • Objawy fizjologiczne to np. drżenie kończyn, blednięcie, czerwienienie się, pocenie się, napięcie mięśni, bezdech.
  • Objawy poznawcze to przede wszystkim kłopoty z koncentracją, rozdrażnienie, chaos myśli.
  • Objawy emocjonalne to lęk, trudności w kontrolowaniu emocji, reakcje agresywne, płacz.

Kolejna istotna kwestia dla pracownika pomocy społecznej, to umiejętność oceny, czy zachowanie rozmówcy, petenta, bądź osoby, nad którą sprawowana jest opieka socjalna, nosi znamiona przemocy.

Zachowania przemocowe to na przykład groźby, czyli zapowiedź niebezpieczeństwa, kary, zemsty. Przemocowy jest również szantaż, który stanowi wywieranie presji na kogoś i wymuszanie czegoś za pomocą zastraszenia lub groźby kompromitacji. Innym rodzajem przemocy są oskarżenia, wulgarne słownictwo, aż wreszcie atak fizyczny.


Aby odeprzeć przemocowe zachowania, warto stosowac techniki deeskalacyjne polegające na zmniejszeniu intensywności działania charakteryzującego się negatywnymi emocjami, w tym groźbą użycia fizycznej przemocy. Deeskalacja polega też na stabilizowaniu stanu emocjonalnego innej osoby.

Trudny klient to nie tylko przemocowy klient. To może być osoba, z którą po prostu trudno dojść do porozumienia. Wówczas warto poznać techniki prenegocjacji. Tutaj konieczne jest zachowanie wewnętrznego spokoju, pokazanie rozmówcy kompetencji świadczących o profesjonalizmie, „nie wchodzenie” w emocje rozmówcy, efektywne słuchanie, spokojne artykułowanie zdań.

Trudnym klientem może być także osoba chora, cierpiąca na choroby psychiczne, w tym depresję; uzależniona od alkoholu, substancji psychoaktywnych; będąca w kryzysie, m.in. samobójczym. Jak postępować w kontakcie z takimi osobami? Przede wszystkim zadbać o bezpieczeństwo własne i osoby chorej; nie pozwolić się sprowokować; nie wykonywać gwałtownych ruchów; być stanowczym.

W teorii powyższe techniki wydają się łatwe, jednak w konkretnej sytuacji, gdy nasza reakcja musi być szybka i adekwatna, ich użycie może okazać się bardzo trudne. Na naszym szkoleniu psycholog policyjny dokładnie wyjaśni, jak używać tych technik, aby zadbać o własną psychikę w pracy socjalnej.

Jeśli do tej pory nikt nie przekazał Panu/Pani rzetelnej wiedzy,

jak wypełnić misję pomocy społecznej,

aby pomóc osobie agresywnej, chorej psychicznie, trudnej w kontakcie,

ale tak, by ochronić swoje zdrowie psychiczne i fizyczne,

serdecznie zapraszamy do udziału w szkoleniu online pt.:

„Trudny klient lub podopoieczny?

Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach z klientem,

które na żywo poprowadzi psycholog policyjny Radosław Maniecki.

10.12.2024 r., godz. 10:00

REJESTRACJA: FORMULARZ REJESTRACYJNY

Zapisz się do newslettera aby otrzymywać informacje o aktualnych szkoleniach i promocjach