Zmiany w ustawie o dodatku węglowym. Omówienie.

W dniu 20 września 2022 roku weszła w życie ustawa z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw. Ustawa ta wprowadziła zmiany w ustawie z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym mające wpływ na zasady jego wypłacania.

Od 20 września 2022 roku w ustawie o dodatku węglowym wprowadzono (m.in.) następujące zmiany:

1. Pierwsza zmiana  wprowadzona  w ustawie o dodatku węglowym, która weszła w życie z dniem 20 września 2022 roku  dotyczy kwestii komu dodatek  węglowy przysługuje.

Obecnie  - zgodnie ze zmienionym art. 2 ust. 1 ustawy o dodatku węglowym – dodatek ten przysługuje  osobie w gospodarstwie domowym w przypadku gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest:

• kocioł na paliwo stałe,
• kominek,
• koza,
• ogrzewacz powietrza,
• trzon kuchenny,
• piecokuchnia,
• kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe,

zasilane paliwami stałymi, wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków, do dnia 11 sierpnia 2022 r., albo po tym dniu – w przypadku głównych źródeł ogrzewania wpisanych lub zgłoszonych po raz pierwszy do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o których mowa w art. 27g ust. 1 tej ustawy.”

Dodany do art. 2 ust 1 zapis „ do dnia 11 sierpnia 2022 r., albo po tym dniu – w przypadku głównych źródeł ogrzewania wpisanych lub zgłoszonych po raz pierwszy do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o których mowa w art. 27g ust. 1 tej ustawy”  spowodował, iż w co do zasady dodatek węglowy będzie przysługiwał osobie w gospodarstwie domowym, w którym głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest jedno ze źródeł wymienionych  w art. 2 usta. 1 ustawy o dodatku węglowym pod warunkiem, że źródło to  zostało wpisane lub zgłoszone do do centralnej ewidencji emisyjności budynków do dnia 11 sierpnia 2022 roku.

Jeżeli źródło to  zostało wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków po dniu 11 sierpnia 2022 roku – dodatek będzie przysługiwał jedynie w przypadku gdy  główne źródło ogrzewania będące jednym ze źródeł wymienionych  w art. 2 usta. 1 ustawy o dodatku węglowym zostało wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji budynków  po dniu 11 sierpnia 2022 roku po raz pierwszy.

Wypłacający dodatek winni zatem weryfikować kiedy  dane źródło ogrzewania zostało wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków a nie tylko czy jest zgłoszone.

2. Druga istotna zmiana obowiązująca od 20 września 2022 roku  dotyczy uregulowania sytuacji gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o dodatku węglowym  przez gospodarstwo domowe, rozumie się:

• osobę fizyczną samotnie zamieszkującą i gospodarującą (gospodarstwo domowe jednoosobowe) albo
• osobę fizyczną oraz osoby z nią spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące (gospodarstwo domowe wieloosobowe).

Obecnie dodano w ustawie w art. 2 ustęp 3a i 3b , które przewidują, że w przypadku gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe, jeden dodatek węglowy przysługuje dla wszystkich gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem ( zob. art. 2 ust 3a ustawy o dodatku węglowym) .

Jednocześnie  - mając na uwadze fakt, iż nabór wniosków ruszył już w drugiej połowie sierpnia 2022 roku – ustawodawca wskazał, iż w przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku węglowego złożono dla więcej niż jednego gospodarstwa domowego mających ten sam adres miejsca zamieszkania, to dodatek ten jest wypłacany wnioskodawcy, który złożył wniosek jako pierwszy. Pozostałe wnioski pozostawia się bez rozpoznania ( zob. art. 2 ust 3b ustawy o dodatku węglowym)

Powyższe oznacza dla urzędników wypłacających dodatek węglowy, że w sytuacji gdy  będą dwa gospodarstwa pod jednym adresem miejsca zamieszkania to należy weryfikować, któremu dodatek węglowy się należy.

3. Następna zmiana  istotna z punktu widzenia rozpatrywania wniosków o wypłatę dodatku węglowego związana jest z wprowadzeniem do ustawy w art. 2  ustępu 5a – zgodnie z którym dodatek węglowy nie przysługuje gospodarstwom domowym objętym pozytywnie rozpatrzonym wnioskiem o wypłatę „dodatku dla gospodarstw domowych”, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw reguluje bowiem m.in. zasady i tryb:

• przyznawania, wypłacania oraz wysokość dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła, zwanego dalej "dodatkiem dla gospodarstw domowych", oraz właściwość organów w tych sprawach;
• przyznawania, wypłacania oraz określania wysokości dodatku dla niektórych podmiotów niebędących gospodarstwami domowymi z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła, zwanego dalej "dodatkiem dla podmiotów wrażliwych", oraz właściwość organów w tych sprawach.

Zgodnie z art. 24 ust 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw „dodatek dla gospodarstw domowych” przysługuje osobie w gospodarstwie domowym, w przypadku gdy głównym źródłem ciepła gospodarstwa domowego jest:

• kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia albo piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane peletem drzewnym, drewnem kawałkowym lub innym rodzajem biomasy,

albo

• kocioł gazowy zasilany skroplonym gazem LPG,

albo

• kocioł olejowy

- zgłoszone lub wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków do dnia 11 sierpnia 2022 r., albo po tym dniu - w przypadku głównych źródeł ogrzewania zgłoszonych lub wpisanych po raz pierwszy do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o których mowa w art. 27g  ust. 1 tej ustawy.

Powyższe oznacza, że przy rozpatrywaniu  wniosku o wypłatę dodatku węglowego dla danego gospodarstwa należy zweryfikować i ustalić czy w odniesieniu do gospodarstwa domowego, którego dotyczy wniosek nie rozpatrzono już przypadkiem pozytywnie wniosku o wypłatę „dodatku dla gospodarstw domowych”, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw. Jeżeli bowiem wniosek o wypłatę „dodatku dla gospodarstw domowych” został dla danego gospodarstwa pozytywnie rozpatrzony to  dodatek węglowy  takiemu gospodarstwu nie będzie przysługiwał .

4. Kolejna zmiana dotyczy kwestii kiedy dodatek węglowy ma zostać wypłacony.

W poprzednim stanie prawnym obowiązującym do 20 września 2022 roku dodatek węglowy winien był  zostać wypłacony w terminie do miesiąca od dnia złożenia wniosku o jego wypłatę.

Obecnie– zgodnie z aktualnie obowiązującym brzmieniem art. 2 ust. 11 ustawy o dodatku węglowym - dodatek węglowy wypłaca się w terminie do dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku o jego wypłatę, przy czym wnioski złożone po dniu 30 października 2022 r. wypłaca się do dnia 30 grudnia 2022 r.

5. Istotna zmiana nastąpiła również w odniesieniu do art. 2 ust. 14  ustawy o dodatku węglowym

Przepis ten w brzmieniu obowiązującym do dnia 20 września 2022 roku przewidywał, że w przypadku złożenia wniosku o wypłatę dodatku węglowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej wniosek ten opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub uwierzytelnia z wykorzystaniem profilu zaufanego.

Obecnie przepis art. 2 ust 14 przewiduje, że w przypadku złożenia wniosku o wypłatę dodatku węglowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej wniosek ten opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Tym samym aktualnie poszerzono katalog sposób w jaki  może zostać podpisany wniosek składany elektronicznie o podpis osobisty (  czyli zaawansowany podpis elektroniczny z dowodu osobistego)

6. Dla procesu rozpatrywania wniosku o wypłatę  dodatku węglowego istotna będzie tez zmiana polegająca na wprowadzeniu do ustawy o dodatku węglowym w artykule 2 ustępów od 15a do 15e.

Zgodnie z tą dodatkową regulacja wprowadzona do ustawy o dodatku węglowym dokonując weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku węglowego, należy wziąć pod uwagę w szczególności:

• informacje wynikające z deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w 6m ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (deklaracja śmieciowa)
• informacje uzyskane w związku z postępowaniem o przyznanie: świadczeń rodzinnych oraz dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa odpowiednio w 2 i art. 8 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych,

W tym miejscu mowa jest o  informacjach uzyskanych w związku z postępowaniem o przyznanie:

• zasiłku rodzinnego
• dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu:
• urodzenia dziecka;
• opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
• samotnego wychowywania dziecka;
• wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej;
• kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego;
• rozpoczęcia roku szkolnego;
• podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.
• świadczeń opiekuńczych: zasiłku pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz świadczenia pielęgnacyjnego;
• zapomogi wypłacanej przez gminy, na podstawie art. 22a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych;
• świadczenia wypłacane przez gminy na podstawie art. 22b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych;
• jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka;
• świadczenia rodzicielskiego.
• świadczenia wychowawczego, o którym mowa w 4 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci ( 500 +)
• dodatku osłonowego, o którym mowa w 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym
• dodatku mieszkaniowego, o którym mowa w 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych;
• dane zgromadzone w rejestrze PESEL oraz rejestrze mieszkańców, o których mowa odpowiednio w 6 ust. 1 i art. 6a ust. 1 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności

Ponadto na skutek wprowadzonej zmiany wprowadzono możliwość przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania wnioskodawcy.

Jeżeli bowiem podczas weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku węglowego wystąpią wątpliwości dotyczące gospodarstwa domowego wnioskodawcy, można przeprowadzić wywiad środowiskowy, który ma na celu ustalenie faktycznego stanu danego gospodarstwa domowego zgodnie z art. 2 ust. 2 odpowiednio pkt 1 i 2 ustawy o dodatku węglowym, odnośnie samotnego zamieszkiwania w przypadku jednoosobowych gospodarstw domowych oraz wspólnie stale zamieszkujących i gospodarujących z wnioskodawcą w przypadku gospodarstw domowych wieloosobowych. Wywiad środowiskowy przeprowadza się w miejscu zamieszkania wnioskodawcy. W toku wywiadu środowiskowego ustala się, czy stan faktyczny danego gospodarstwa domowego jest zgodny z informacjami podanymi we wniosku o wypłatę dodatku węglowego. Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego stanowi podstawę do odmowy przyznania dodatku węglowego.

Informacje ogólne:

Wnioski o dodatek węglowy należy składać do gminy. Dodatek przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym w Polsce, cudzoziemcom m.in. na podstawie zezwolenia na pobyt stały czy w związku z uzyskaniem zgody na pobyt ze względów humanitarnych.

Ustawa o dodatku węglowym nie zakłada kryteriów dochodowych. Dodatek jest zwolniony od podatku i od możliwości zajęcia. Ważnym warunkiem otrzymania dodatku węglowego – jak wyżej wskazano - jest wpis lub zgłoszenie źródła ogrzewania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

Aby otrzymać dodatek węglowy, trzeba złożyć wniosek o jego wypłatę do gminy do 30 listopada 2022 roku. Wnioski o wypłatę dodatku węglowego złożone po dniu 30 listopada 2022 r. pozostawia się bez rozpoznania.