#wokanda. Czasowo pełniący obowiązki kierownika GOPS-u musi spełnić wszystkie wymogi formalne na to stanowisko!

W dniu 20 października 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie o sygn. akt I OSK 1246/23 wydał ciekawy wyrok, który nie pozostawia wątpliwości, że pełniący obowiązki kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej musi spełniać takie warunki formalne, jak kierownik takiej jednostki. Zatem nawet w wypadku zaistnienia trudności w wyborze osoby mającej czasowo pełnić obowiązki na stanowisku kierownika GOPS, jej zatrudnienie nie może odbyć się bez trybu konkursu.

Zgodnie z treścią art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, osoby kierujące jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej są obowiązane posiadać co najmniej 3-letni staż pracy w pomocy społecznej oraz specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej. Z kolei zgodnie z art. 21 ustawy 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, jeżeli wymagają tego potrzeby jednostki, pracownikowi samorządowemu można powierzyć, na okres do 3 miesięcy w roku kalendarzowym, wykonywanie innej pracy niż określona w umowie o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami. W okresie tym przysługuje pracownikowi wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy, lecz nie niższe od dotychczasowego.

W omawianej sprawie, stan faktyczny sprowadzał się do okoliczności, że osoba, której zarządzeniem powierzono z dniem 21 marca 2022 r. do 30 kwietnia 2022 r. obowiązki kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej, w dacie tego powierzenia nie miała specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej. Sąd Naczelny określił spór zaistniały między stronami procesu, jaki wynikł z zestawienia obu powyższych przepisów jako kwestię, „czy wymogi, jakie ustawa stawia przed osobami kierującymi jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej (tj. wymóg dotyczący stażu pracy w pomocy społecznej oraz posiadania specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej), winny być spełnione zarówno przez osoby, którym powierzono stanowisko kierownika tego rodzaju jednostki, jaki i osoby, którym powierzono wykonywanie obowiązków kierownika na określony czas, w tym w trybie art. 21 uops”.

Naczelny Sąd Administracyjny w omawianym wyroku w sposób jednoznaczny uznał, że art. 122 ust. 1 ups należy stosować do wszystkich osób, które kierują jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej. Sąd wyjaśnił, że „ustawa nie różnicuje bowiem wymogów stawianych tym osobom w zależności od podstawy, w oparciu o którą mają one wykonywać czynności leżące w gestii kierownika jednostki (akt powierzenia obowiązków, akt powołania, czy umowa o pracę). Przyjęcie odmiennego poglądu prowadziłoby w istocie do obejścia przepisów prawa, mających na celu powierzanie stanowiska osobom dającym rękojmię prawidłowego wykonywania obowiązków kierownika jednostki pomocy społecznej. Ustawodawca nie przewidział wyłączenia stosowania wskazanych wymogów do osób, którym powierzono czasowe wykonywanie obowiązków kierownika, jak to uczynił w art. 122 ust. 2 ups w stosunku do osób kierujących placówkami rodzinnymi oraz centrami usług społecznych, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych.”

Sąd dokonał stanowczego wniosku, że „powierzenie pełnienia obowiązków kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej nie różni się od powierzenia stanowiska kierownika tej jednostki, ponieważ w obu przypadkach na osobę kierującą tą jednostką delegowane są kompetencje, uprawnienia i obowiązki związane ze stanowiskiem kierownika„. To właśnie z tego powodu wymóg z art. 122 ust. 1 ups spełniać powinny także osoby pełniące obowiązki kierownika ośrodka. Co więcej, wymagania określone w art. 122 ust. 1 ups mają być spełnione zarówno w momencie przeprowadzania konkursu, jak też w chwili objęcia stanowiska. Ponadto, wymóg posiadania co najmniej 3-letniego stażu pracy w pomocy społecznej oraz specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej mają być spełnione kumulatywnie, tj. łącznie.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał za prawidłowe stanowisko Wojewody, że powierzenie obowiązków kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej osobie niespełniającej kryteriów ustawowych stanowiło istotne naruszenie art. 122 ust. 1 ups, uzasadniające stwierdzenie nieważności zarządzenia o powierzeniu obowiązków kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej.

Pełna treść cytowanego wyroku dostępna jest tutaj: wyrok NSA z dnia 20 października 2023 r., sygn. akt I OSK 1246/23

Akty prawne związane z przedmiotem sprawy dostępne są poniżej:

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej

Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych